home   discussie   blog   strip   links  
contact
wat is hartfalen?
hartfalen na chemo
wat er aan doen?
hoe ermee omgaan?
cijfers
literatuur

Een greep uit de (wetenschappelijke) literatuur, die ik gelezen heb,

1. Een erg goed en recent artikel over hartfalen na chemotherapie is:

  • Daniela Cardinale, MD, PhD, Alessandro Colombo, MD, Giuseppina Lamantia, MD, Nicola Colombo, MD, Maurizio Civelli, MD, Gaia De Gaicomi, MD, Mara Rubino, MD, Fabrizio veglia, PhD, Cesare Fiorentini, MD, Carlo M. Cipolla, MD. "Anthracycline-Induces Cardiomyopathy", Clinical relevance and Response to Pharmacologic Therapy. Journal of American College of Cardiology (2010), Vol. 55, No.3, pp 213-220, doi:10.1016/j.jacc.2009.03.095

Hieruit blijkt dat bij cardiotoxiteit van anthracyclines zo snel mogelijk met medicatie (ACE remmers en betablokkers) begonnen moet worden om (gedeeltelijk) herstel van de pompfunctie mogelijk te maken.

2. Een recent wetenschappelijk boek, of eigenlijk een bundeling van wetenschappelijke artikelen is het volgende:

  • Daniel J. Lenihan, MD, and Douglas B. Sawyer, MD, PhD. "Cardio-oncology related to Heart Failure" Heart Failure Clinics, Saunders, Elsevier, July 2011, Volume 7, number 3.

Het bevat de nieuwste kennis en ontwikkelingen op het gebied van voorkomen, herkennen en behandelen van hartfalen na chemokuren (met name anthracyclines).

3. Enkele artikelen over hoe vaak hartfalen na chemotherapie voorkomt:

  • Bowles EJ et. al, Risk of heart failure in breast cancer patients after anthracycline and trastuzumab treatment: a retrospective cohort study, J Natl Cancer Inst. 2012 Sep 5;104(17):1293-305. doi: 10.1093/jnci/djs317. 
  • Steinherz LJ, Steinherz PG, Tan CT, Heller G, Murphy ML, cardiac toxity 4 to 20 years after completing anthracycline therapy. JAMA 1991; 266:1672-7.
  •  Swain SM, Whaley FS, Ewer MS, Congestive heartfailure in patients treated with doxorubicin; a retrospective analysis of three trials. Cancer 2003;97: 2869-79.

4. Goede boeken over kanker of hartfalen zijn:

  • Siddhartha Mukherjee, The Emperor of All Maladies: A Biographie of Cancer, Scribner (2010)
  • Edward K.Kasper and Mary Knudson, Living Well with Heart Failure; the Misnamed, Misunderstood condition, John Hopkins University Press (2010)

5. Geen wetenschappelijke literatuur, maar wel goede boekjes over vermoeidheid en vermoeidheid na kanker zijn:

  • Maria Hendriks, Een lichaam van lood; vermoeidheid na kanker en wat eraan te doen, Media Invita (2010)
  • Coleta Platenkamp, Ziek zijn; en ook nog moe, www.gigabook.nl (2010)

6. Er is ook in Nederland het een en ander aan onderzoek gedaan naar mensen die in hun jeugd chemotherapie (met name anthracyclines) tegen kanker hebben gekregen en de lange termijn effecten voor hun hart. Zie o.a.:

http://www.ntvg.nl/publicatie/klinisch-hartfalen-na-behandeling-met-antracyclinederivaten-incidentie-en-risicofactoren-/volledig/print

Proefschrift over late effecten na de behandeling van kinderkanker; late hartschade:

  • H.J.H. van der Pal, Cardiovascular disease after treatment for childhood cancer, PhD thesis UvA (2011); ISBN 978-94-6190-104-0
De borstkankervereniging heeft ook goede informatie over hartfalen na chemotherapie en radiotherapie

Er zijn natuurlijk meer artikelen en boeken, aanvulling volgt;